Taşınmazlarda İntifa Hakkı Nedir?

İntifa Hakkı Nedir? İntifa Hakkı Devredebilir mi?

Medeni kanuna göre tapularda yazılı olarak intifa hakkı belirtilmesi zorunludur. “Faydanın devri” olarak özetlenebilecek intifa hakkı taşınır, taşınmaz mal sahiplerini ve mal sahibi olmayı doğrudan ilgilendiren bir konudur. Bu içerikte Emlakjet olarak senin için “İntifa hakkı nedir, nasıl uygulanır, devredilebilir mi?” gibi birçok soruyu detayları ile birlikte ele aldık.

İntifa Hakkı Nedir?

İntifa hakkı kısa bir şekilde başkasına ait olan taşınmaz veya maldan fayda edinmek için bir başkasına hak verilmesi olarak tanımlanabilir. İntifa hakkı taşınmaz mal olan tarla, arsa, konut olabileceği gibi taşınır mallar olan eşyalar da olabilir.

İntifa hakkı şahsi olarak sunulduğundan süresi belirli olarak tesis edilebilir. Süresi belirlenmeyen intifa hakkı durumlarında kişinin ya da kurumun ömrü ile sınırlandırılır. İntifa hakkı süresi tüzel kişiye ait olduğunda resmi olarak en fazla 100 yıl, gerçek kişiye ait olduğunda kişinin ömrüne göredir.

İntifa hakkı kanunda ayni hak olarak belirtilen ve kişiye eşya, mal üzerinde direkt söz sahibi olma yetkisi veren haklardandır. Bu nedenle kanuni olarak mülkiyet hakkından sonra mal ve eşya üzerinde en geniş kullanım ve koruma imkanı sunan haktır.

Hak, sadece bir kişiye verildiğinden mirasçıya intikal etmez ve devredilemez. Fakat intifa hakkından Tapu Sicil Müdürlüğü’nde işlem yapılarak vazgeçilebilir. Kanuni olarak intifa hakkı üç tiptir ve şu üç şekilde elde edilir:

· Sözleşme ile kurulan intifa hakkı: Belirli ve belirsiz süreli sözleşmelerle mal varlığı üzerinde intifa hakkı oluşturularak kazanılır.

· Kanuni intifa hakkı: Kanuni olarak bir mal üzerinde hakkı olan kişiler (örneğin ölen kişinin eşi) tapuda işlem yapmaları gerekmeden intifa hakkı elde edebilir.

· Mahkeme kararı ile verilen intifa hakkı: Dava yolu ile elde edilen belirli ya da belirsiz süreli olarak maldan yararlanma hakkıdır. Bu hakta, dava kararına göre koşullar ve süre değişebilir.

Kiralık konut ararken ya da evini kiraya verirken intifa hakkı durumunu dikkate almanda fayda var. Aksi hâlde mahkeme kararı ile yaşadığın, kiraladığın evin kullanım hakları ile ilgili problem yaşayabilirsin. Emlakjet ile konut kiralarken ev sahibine ulaşmak için birçok farklı yöntem deneyebilir, evin intifa hakkını sorgulayabilirsin. İntifa hakkı olan evlerde hak sahibi kişinin, taşınmaz için hazırladığı ve kiracının imzaladığı sözleşme tapu siciline işletilebilir.

Tapuda İntifa Hakkı Devredilebilir Mi?

İntifa hakkı tapu ya da noterde “hak devri” olarak gerçekleştirilemez fakat maldan yararlanma imkanını bir başkasına devretmek mümkündür. Yani elde edilen intifa hakkı mirasçı ya da bir başkasına verilemez fakat söz konusu mal ve eşyadan fayda elde etme hakkı verilebilir.

İntifa hakkı 4721 sayılı yürürlükteki Türk Medeni Kanunu’nun 794. ve 795. maddeleri ile açıklanır. Noterde ve tapuda intifa hakkı devri ise Kanun’un 796. maddesine göre yapılır. Buna göre intifa hakkı devri ile ilgili şunlar söylenebilir:

* Taşınır malların üzerinde intifa hakkı kurulurken zilyetliğin devri yani, fiili egemenliğin devri yapmasının yolu açıktır.

* Alacaklar üzerinde kurulan intifa hakkında alacakların devri yapılabilir.

*Taşınmaz mallar üzerinde intifa hakkı tapuda tescil işlemi ile “faydanın devri” şeklinde gerçekleştirilebilir.

* Hakka sahip olan kişi öldüğünde miras yolu ile mirasçılarına intifa hakkı geçmez.

İntifa hakkı şu hâllerde sonlandırılıp yeniden kurulabilir;

* Tüzel kişilerin hakkı belirlenen süre bittiğinde sonlandığı için yeniden kurulabilir.

* Hak sahibi vefat ettiğinde hak sonlanır ve taşınmaz üzerinde yeniden intifa hakkı kurulabilir.

* Dava yolu ya da tapu müdürlüğü aracılığı ile hakkı sonlandırmak mümkündür. Tapu intifa hakkı harcı hesaplama sonrasında çıkarılan bedel ödenip belgeler teslim edildiğinde hak sonlandırılabilir.

* Taşınmaz yıkılma, yanma gibi farklı sebeplerle ortadan kalktığında intifa hakkı kendiliğinden sona erer.

Mirasta İntifa Hakkı Nedir?

İntifa hakkını devretmek mümkün olmadığı için miras yoluyla bir başkasından alınarak kazanmak da mümkün değildir. Bir kişiden bir başka kişiye miras ya da farklı bir yolla hak devredilemez sadece hakkın kullanımı devredilebilir. Sözleşmelerde farklı bir ibare yer almadığı sürece hak değil, hakkın kullanımını devretmenin yolları vardır. Gerçek kişilerde hak sahibi vefat edince, tüzel kişilerde kurum sona erince ya da sözleşme süresi dolunca (en fazla 100 yıl) hak sona erer.

Türk Medeni Kanun maddeleri nedeniyle intifa hakkının mirasçılara devrinde ayrıcalıklı bir durum oluşur. Türk Medeni Kanunu 240. ve 652. maddelerine göre taşınmaz malın sahibi öldüğünde eş aile konutu ve eşyalarını isteme hakkına sahiptir. Yani, intifa hakkı ile bir evden yararlanan kişi orayı aile konutu olarak kullanıyorsa ölümünden sonra eşi ev ve ev eşyalarıyla ilgili hak isteğinde bulunabilir.

Diğer hâllerde mirasçısı olduğun kişinin intifa hakkı varsa şahsi bir hak olduğundan sana devredilmez. Çünkü bu hak vefat eden kişi adına düzenlenmiştir ve ancak o yaşarken kendi isteği ile sadece “yararlanma” imkânını bazı koşullarda devredebilir.

Hisseli tapuda İntifa Hakkı

Tapuda intifa hakkı kanun, sözleşme, mahkeme kararı yolları ile kurulduktan sonra hisseli durum oluşabilir. Hisseli tapu sahibi kişi her zaman intifa hakkına sahiptir fakat bunun faydalanma devrini yapabilir. Hisseli tapu durumlarında taşınmaz malın tamamı üç paya ayrılır. 3’te 2’si intifa hakkı, 3’te 1’i kuru mülkiyet üzerinden değerlendirilir. Bu durumda şu hâller gerçekleşir;

* Taşınmazın sahibi mülkiyeti hakkı olan 3’te 1’lik payı kendisine saklayabileceği gibi başkasına devir de edebilir. Mal sahibi mülkiyet hakkını gerçek ve tüzel kişilere devretmeyi kendisi seçer.

* Taşınmazın sahibi intifa hakkı olan 3’te 2’lik payı kendisine saklayıp kuru mülkiyeti devredebilir veya 3’te 2’lik mülkiyet hakkından sadece birini kendisine alıp birini başkasına verebilir.

* Hisseli tapuda gerçekleşen bu durumlar sonucunda intifa hakkına sahip olan kişi kimse kiraya verme yetkisi de ondadır. Sadece kuru mülkiyete sahip olan kişinin ise malı bir başkasına kiralama hakkı yoktur.

* Hisseli tapuda intifa hakkı 4721 sayılı Türk Medeni Kanun 794 – 822. maddelerine göre işlem görür. 796. Maddeye göre hisseli tapulardaki intifa hakkı taşınmazın yok olması, tescilin terk edilmesi, süre bitimi, hak sahibinin vefatı gibi durumlarda sona erer.

* Taşınmazın yeni sahibi olan kişi intifa hakkı sona eren kişinin arazi, ev gibi unsurlardan terkini isteyebilir. İntifa hakkı örnekleri incelendiğinde bu durumun mal sahibinin ölümünden sonra sıklıkla görüldüğü anlaşılır. Bu nedenle örneğin kiralık arsa arıyorsan ve sözleşmeyle intifa hakkı alacaksan mal sahibinin vefatından sonra olabileceklere hazırlanmalısın.

İntifa Hakkı Nasıl Kaldırılır?

İntifa hakkını ortadan kaldıran ölüm, sözleşme süresinin dolumu gibi sebepler dışında tapuda da işlem yapılabilir. Tapuda ve noterde intifa hakkı kaldırmak için harç yatırılması ve başvuru yapılması yeterlidir. İntifa hakkı kaldırma işlemi şu şekilde ilerler;

Hak sahibi tapu müdürlüğüne başvuru yaparak kendi lehine olan intifa hakkından vazgeçtiğini belirtir. Tapu Müdürlüğü’ne güncel harçları yatırdıktan ve belgeleri teslim ettikten sonra işlem başlatılır.

Mahkeme yolu ile intifa hakkı kaldırılacaksa malik tarafından dava açılır. Taşınmaz üzerinde bir rehin varsa ve borç ödenmezse taşınmaz satıldığı için otomatik olarak hak sona erer. Taşınmaz üzerinde rehin yoksa mahkeme tarafından hakkın kaldırılması konusunda karar verilir.

Tapuda İntifa Hakkı için Gerekli Belgeler

Kişinin sahip olduğu intifa hakkından vazgeçmesi ya da hak elde etmesi işlemleri Tapu Sicil Müdürlüğü aracılığıyla yapılır. İntifa hakkını elde etmek için şu belgeler istenir;

* Mahkeme kararı ile elde edilen intifa hakkı için “kesinleşmiş mahkeme kararı”

* Kanunen kazanılan intifa hakkında eşin “mirasçılık belgesi (intifa hakkını seçtiğini gösteren)”

* Taşınmazın emlak vergisini gösteren belediyeden alınmış yazı

* İntifa hakkı için sözleşme yapacak olan tarafların fotoğrafları, nüfus cüzdanları

* Taşınmazın tapusu ya da ada ve parsel numarası99

Emlak yatırımı yapmak ya da sahip olduğun arsayı kiralamak istiyorsan Emlakjet seninle! Hemen ücretsiz ilan verebilir ya da ilanlar arasından sana uygun olanı filtreleyerek kolaylıkla bulabilirsin.