Kuru Mülkiyet ya da diğer bir adıyla Çıplak Mülkiyet, taşınmazın kullanma ve yararlanma yetkisine sahip olmayan kişinin tapu üzerinde isim hakkına sahip olması anlamını taşır. Peki, kuru mülkiyet sahibinin hakları nelerdir, kuru mülkiyet satışı nasıl yapılır, kuru mülkiyetin harç fiyatı ne kadardır ve kuru mülkiyet sahibi ölürse ne olur gibi bu ve bu konuya dair merak ettiğiniz bütün bu soruları Emlakjet olarak sizler için burada derlemeye karar verdik...
Öncelikle Kuru mülkiyet hakkı ya da çıplak mülkiyet hakkı ile ilgili tanım yapabilmek için intifa hakkını bilmek gerekmektedir. İntifa hakkı, belirli bir mülk üzerinde sahiplik kazanmadan sadece kullanma haklarına sahip olan kişiye verilen isimdir. Peki, kuru mülkiyet nedir ? Kuru mülkiyet ise intifa hakkı sahibinin bulunduğu bir gayrimenkulde mülkün asıl sahibi olan kişiye verilen isimdir. Buradan da anlaşıldığı gibi tapu sahipleri, mülkiyeti bir başkasına devredebilme hakkına yani intifa etme hakkına sahiptir.
-Kuru mülkiyet sahibi gayrimenkulü satabilir ya da ipotek ettirebilir. Ancak taşınmazı kullanamaz veya kiraya veremez. Gayrimenkulden yararlanma yetkisi artık intifa hakkı sahibinindir. Yani gayrimenkulü dilediği gibi kullanabilir, kiraya verebilir veya boş tutabilir.
-Kuru mülkiyet sahibi, evini bir başkasına satabilir fakat gayrimenkulün intifa hakkını bir başkasına devredemez ve intifa hakkını sona erdiremez.
Taşınmaz mal sahibi kuru mülkiyet satışı işleminde intifa hakkını kendi üzerinde tutup sadece kuru mülkiyet yani çıplak mülkiyet hakkını devredebilir. Bu işlemde taşınmaz mal sahibi, ölene kadar taşınmazdaki haklarını kullanabilir. Kuru mülkiyeti devralan kişi, taşınmaz malın sahibi öldükten sonra, kuru mülkiyetini devrettiği kişinin herhangi bir tapu müdürlüğüne başvurusu ile intifa hakkını talep edebilir. Bu işlemden sonra kuru mülkiyet sahibi adına tapu senedi tam mülkiyet olarak çıkar ve taşınmaz malın tamamını almış olur. Bu işlem için gerekli belgeler şunlardır:
-Taşınmaz malın (arsa, tarla, mesken, konut vb.) varsa tapu ibrazı yoksa ada, parsel, bağımsız bölüm numarası bilgilerinin sözlü beyanı,
-Tarafların nüfus cüzdanı asılları ve fotokopileri,
-Tarafların son altı (6) ay içinde çekilmiş vesikalık fotoğrafları,
-İşleme konu taşınmaz malın belediyeden alınmış beyan/rayiç değeridir.
Kuru mülkiyet harcı ile ilgili söz konusu tapu işlemleri için kuru mülkiyet hakkı sahibi ile intifa hakkı sahibi taşınmaz üzerinden belirli oranda tapu harcı ödemektedirler. Harç ödeme noktasında kuru mülkiyet ve intifa hakkı, tapu işlemleri sürecinde tapu harcı verirken ayrı ayrı oranlarda harç ödemesi yapmaktadır. Bu noktada 492 sayılı Harçlar Kanunu’na bağlı (4) sayılı tarifenin “I- Tapu İşlemleri” başlıklı bölümün 20’nci maddesinin (e) fıkrasında, gayrimenkul üzerine irtifak hakkı tesis ve devrinde (634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununa göre yapılan kat irtifakları hariç olmak üzere) tesis ve devir için ödenen bedel (Bu bedel, üzerinde hak tesis edilen gayrimenkulün emlak vergisi değerinin iki katından çok olamaz) üzerinden devir alan için binde 20 oranında (2020 yılı için) harç alınacağı hükme bağlanmıştır.
Aynı tarifenin “I- Tapu İşlemleri” başlıklı bölümünün 20’nci maddesi son fıkrasına göre, (e) fıkrasında yer alan intifa hakkı değerinin bu Kanunun 64’üncü maddesinin son fıkrası; “… intifa haklarına ait harçların hesabında, kayıtlı değerin üçte biri çıplak mülkiyete, üçte ikisi de intifa hakkına ayrılır.” hükmü verilmiştir.
Kuru mülkiyet sahibinin ölümü durumunda intifa hakkının sona ermesi için kuru mülkiyeti yeni devralan kişinin, herhangi bir tapu müdürlüğüne başvurusu ile intifa hakkını talep edebilme hakkına sahiptir. Bu işlemden sonra yeni kuru mülkiyet sahibi adına tapu senedi tam mülkiyet hakkı olarak çıkar ve taşınmaz malın tamamını almış olur.
Konu ile ilgili olarak "Taşınmazlarda İntifa Hakkı Nedir?" isimli yazımızı buradan okuyabilirsiniz.