Mülkiyeti devlet hazinesine ait olan arazilere hazine arazisi adı verilmektedir. Peki, hazine arazisi nasıl kiralanır, hazine arazisinin tapusu nasıl alınır, milli emlak hazine arazilerinin satışı nasıl olur? Hazine arazisine dair merak ettiğiniz tüm bu soruların cevaplarını Emlakjet olarak sizler için derledik.
Mülkiyeti devlet hazinesine ait olan arazilere hazine arazisi adı verilmektedir. Devletin hüküm ve tasarrufuna tabi yerler, tescilli hazine malları, ormanlar, mera ve kışlak gibi orta malları ve bununla birlikte tapuya tescili yapılmamış dağ, tepe, kaya, göl, nehir, buzul ve dereler hazine arazisi kapsamında değerlendirilmektedir.
Bir arazinin mülkiyetinin gerçek kişiye mi, tüzel kişiye mi, vakfa mı ya da devlete mi ait olduğunu öğrenebilmek için Tapu – Kadastro Genel Müdürlüğü’nün internet sayfasını kullanmak gerekmektedir.
Hazine arazileri, çeşitli amaçlarla kullanılabilir ve bu araziler üzerinde yapılan faaliyetler genellikle devlet kontrolünde gerçekleşir. İşte hazine arazilerinin bazı kullanım alanları:
1- Tarımsal Üretim: Hazine arazileri, özellikle tarımsal üretim yapmak isteyen çiftçilere tahsis edilir. Bu arazilerde genellikle tarımsal faaliyetler yürütülür ve topraksız çiftçilere ekonomik bir fırsat sunar.
2- Doğal Kaynakların Korunması: Hazine arazileri, doğal kaynakların korunması ve sürdürülebilir kullanımı açısından da önemlidir. Ormanlar, meralar ve su havzaları gibi alanlar, hazine arazileri kapsamında korunur ve yönetilir.
3- Kamu Hizmetleri: Hazine arazileri, kamu hizmetlerine yönelik projeler için de kullanılabilir. Okullar, hastaneler, parklar ve diğer kamu tesisleri, hazine arazileri üzerinde inşa edilebilir.
Devlet, hazine arazilerini tarımsal üretim yapmak şartıyla topraksız veya yeterli toprağı olmayan çiftçilere 10 yıllığına kiraya vermektedir.
- Hazineye ait tarım arazileri bu Tebliğ kapsamında 10 yıl süreyle kiraya verilecek,
- İlk yıl tahmini kira bedeli, taşınmazın rayiç bedelinin yüzde bir buçuğu olacak,
- Hazineye ait tarım arazileri hak sahiplerine, Devlet İhale Kanunun 51. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendine göre pazarlık usulü ile kiraya verilecek,
- Kiraya verme işlemlerinde geçici teminat alınmayacak,
- Düzenlenen kira sözleşmelerinin notere tasdik ve tescili zorunlu olmayacak,
- Topraksız veya yeterli toprağı olmayan çiftçilere 60 dönüme kadar Hazine taşınmazı kiraya verilebilir. Yüz ölçümü 60 dönümden fazla olan taşınmazlar krokisinde ulaşım yolu da gösterilerek 60 dönümü geçmeyecek şekilde bölümler halinde kiraya verilecek,
- Topraksız veya yeterli toprağı olmayan çiftçiler bu tebliğ kapsamında sadece bir kez hak sahibi olabilecekler,
- Topraksız veya yeterli toprağı olmayan çiftçilere kiraya verilmek üzere ilan edilen taşınmazlara yeterli sayıda başvuruda bulunulmaması durumunda, söz konusu taşınmazlar topraksız veya yeterli toprağı olmayan çiftçilerin dışında kalan gerçek veya tüzel kişilere kiraya verilmesi sağlanacak.
1- Hazineye ait tarım arazileri, tarımsal üretim yapılmak amacıyla taşınmazın bulunduğu; köy/mahalle nüfusuna kayıtlı olan ve o köyde/mahallede ikamet edenler,
2- köy/mahalle nüfusuna kayıtlı olmamakla birlikte en az 3 yıl süreyle o köyde/mahallede ikamet edenler, köy/mahalle nüfusuna kayıtlı olan ancak o köyde/mahallede ikamet etmeyen ve topraksız veya yeterli toprağı olmayan çiftçilere kiraya verilmektedir.
Hazine arazileri, tarımsal üretim yapılmak amacıyla genellikle topraksız veya yeterli toprağı olmayan çiftçilere kiralanmaktadır. Kiralama süresi genellikle 10 yıldır ve bu süreç belirli şartlara tabidir. Hazine arazisi kiralama süreci ve şartları aşağıdaki gibidir:
- Başvuru: Hazineye ait tarım arazileri, illerde çevre ve şehircilik il müdürlüğü, milli emlak dairesi başkanlığı veya emlak/milli emlak müdürlüğü ve ilçelerde milli emlak müdürlüğü, yoksa milli emlak şefliği tarafından ilan edilir. Tarımsal üretim yapmak isteyen çiftçiler, ilan edilen bu arazilere başvuruda bulunabilirler.
- Kira Bedeli: İlk yıl tahmini kira bedeli, taşınmazın rayiç bedelinin %1,5’i olarak hesaplanır.
- Kiralama Usulü: Hazineye ait tarım arazileri, Devlet İhale Kanunu'nun 51. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendine göre pazarlık usulü ile kiraya verilir. Bu süreçte geçici teminat alınmaz ve düzenlenen kira sözleşmelerinin notere tasdik ve tescili zorunlu değildir.
- Arazi Boyutu: Topraksız veya yeterli toprağı olmayan çiftçilere 60 dönüme kadar hazine taşınmazı kiraya verilebilir. Yüz ölçümü 60 dönümden fazla olan taşınmazlar, krokisinde ulaşım yolu da gösterilerek 60 dönümü geçmeyecek şekilde bölümler halinde kiraya verilir.
- Hak Sahipliği: Topraksız veya yeterli toprağı olmayan çiftçiler bu tebliğ kapsamında sadece bir kez hak sahibi olabilirler. Başvurular değerlendirilirken, başvuru sahibinin nüfus kaydı, ikamet, arazi varlığı, medeni durumu ve aile nüfusu bilgileri dikkate alınarak puanlama yapılır.
Hazine arazilerini satın almak isteyen kişiler için de belirli bir süreç izlenmektedir. Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen ihale usulleri ile hazine arazisi satışı gerçekleştirilmektedir. Satın alma süreci şu şekildedir:
1. Başvuru: Hazine arazisini satın almak isteyen kişiler, taşınmazın bulunduğu yerdeki Defterdarlık Emlak Müdürlüğü veya Milli Emlak Müdürlüğü’ne, ilçe sınırları içindeyse mal müdürlüklerine dilekçe vermelidir.
2. Değerlendirme: İdare tarafından kabul edilen başvurular, değerlendirilerek ihale günü belirlenir. Bu süreçte, başvuru sahibinin talep ettiği taşınmazın özellikleri ve bedeli belirlenir.
3. Satış ve Ödeme işlemleri: İhale sonucunda taşınmaz için belirlenen satış bedeli, ihale kararının veya satışın uygun bulunmasının bildirimini takip eden 15 gün içinde peşin ya da taksitli olarak ödenir.
4. Tapu Tescili: Satış işlemi tamamlandıktan sonra taşınmazın tapusu, yeni sahibine tescil edilir ve satış işlemi resmiyet kazanmış olur.
Konu ile ilişkili olarak daha fazla bilgi edinebilmek için " Tapuda Ham Toprak Ne Demek? " başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.